‘Anderhalve meter’ als de veiligheidsgordel van het Coronabeleid

Zie de anderhalve meter als autogordels in het verkeer: een voorzorg die doorgaans niet nodig is en die als puntje bij paaltje komt misschien niet eens helpt – maar die toch de beste voorzorg is die je kunt nemen. En vlak de symboolfunctie niet uit. ‘Door deze maatregel komen mensen niet meer in de verleiding om elkaar de hand te schudden, op de schouder te slaan of te omhelzen. Alleen al daarom denk ik dat het heel verstandig is dat we de afstandsregel hebben behouden.’ Zegt Professor Infectieziekten Annelies Verbon. Uit het artikel ‘Hoe de 1,5 meter doctrine op ons neerdaalde’ in de Volkskrant, zaterdag 4 juli: https://bit.ly/2NUU9v9

Een interessant en helder artikel met een vreemde afsluiting en absurde analogie. Een autogordel omdoen brengt namelijk geen economische of maatschappelijke kosten met zich mee. ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat bij een autogordel inderdaad op. Het is overduidelijk dat de anderhalve meter maatregel juist enorm veel schade aanricht, voor de economie, de maatschappij en de gezondheid van burgers. Restaurants zijn gesloten, evenementen zijn gecanceld, talrijke ondernemingen en vliegtuigmaatschappijen dreigen om te vallen en de werkeloosheid zal drastisch toenemen. Kinderen zijn thuisgehouden, werknemers zijn opgesloten in hun huis en ouderen zijn aan de eenzaamheid overgeleverd. Daarnaast loopt de zorg enorm veel vertraging en schade op door de maatregel terwijl de zorgverleners juist zoveel mogelijk het stuwmeer aan uitgestelde zorg proberen weg te werken.

Men hoeft geen professor te zijn om in te zien dat de anderhalvemetermaatregel absoluut niet te vergelijken is met het dragen van een autogordel en het verbaast ons dat de auteur van het artikel hier niet op doorvraagt. De enorme schade die de anderhalve meter maatregel veroorzaakt, pleit er juist voor om zo snel mogelijk deze symbolische maatregel los te laten en om te zoeken naar meer maatwerk om het virus in te dammen. De anderhalve meter als symbolische heilige graal – makkelijk uit te leggen, goed te begrijpen en het gevoel van controle versterkend – is verre van verstandig. Als je wilt dat mensen elkaar geen handen geven, zeg dan dat mensen elkaar geen hand meer moeten geven. Dat is trouwens ook gezegd en dat is goed opgepakt door de burger en dat is natuurlijk veel minder schadelijk dan de afstandsmaatregel.

Het blijft de vraag of het echt zo is dat de anderhalve meter maatregel ervoor heeft gezorgd dat de verspreiding van het virus is ingedamd. Het niet meer houden van superspread events – een indirect gevolg van de anderhalve meter maatregel – kan ook gehandhaafd worden zonder overal bij alle gelegenheden de anderhalve meter afstand aan te houden. In de buitenlucht lijkt deze social distancing sowieso niet nodig om anderhalve meter te houden, dat laten ook de demonstraties voor ‘Black lives matter’ zien, die in Nederland vrijwel niet hebben geleid tot een verspreiding van het virus. Dit wordt in het artikel ook helder uitgelegd in de bespreking van het effect van de maatregel. Dit maakt de conclusie van het artikel juist zo bizar maar aan de andere kant te verwachten.

Het RIVM, OMT en de regering hebben veel te weinig oog voor de kosten en de sociale gevolgen van de ‘verhoging van veiligheid’, dat blijkt heel duidelijk uit de autogordel analogie. De vele desastreuse effecten van de maatregel lijken in het geheel niet te worden meegewogen, alsof de virologische of epidemiologische werkelijkheid zich in een vacuüm bevindt, wat natuurlijk niet zo is. Een brede afweging, waar al tijden om wordt gevraagd, lijkt nog ver weg. Ook lijkt het kritisch vermogen om deze dubieuze analogie te bevragen nog steeds te ontbreken in de journalistiek.